Rak gruczołu krokowego

Rak gruczołu krokowego jest dość częstym nowotworem złośliwym występującym u mężczyzn. Najczęstszą jego postacią jest rak gruczołowy, stanowi on około 75-80% wszystkich nowotworów prostaty, a częstość jego występowania wzrasta wraz z wiekiem, zwłaszcza po 45 roku życia. Na jego rozwój mają wpływ męskie hormony płciowe- testosteron i dihydrotestosteron, czynniki genetyczne - rodzinne występowanie (dziadek, ojciec, brat), otyłość, mała aktywność fizyczna, dieta uboga w świeże warzywa i owoce, mała zawartość w pożywieniu antyoksydantów: witamin A, E, a także witaminy D oraz selenu, częste spożywanie czerwonego mięsa, tłuszczy nasyconych pochodzenia zwierzęcego. Rak prostaty początkowo rozwija się bezobjawowo lub daje mało nasilone objawy. Wraz z powiększaniem się objętości guza i naciekaniem okolicznych tkanek oraz występowaniem przerzutów poprzez krew i chłonkę, pojawiają się bardziej wyraziste objawy kliniczne.

Do takich niepokojących objawów, mogących świadczyć o rozwoju nowotworu prostaty, zaliczamy: zaburzenia w oddawaniu moczu- częste oddawanie moczu, częstomocz nocny, osłabiony strumień moczu, parcie naglące, oddawanie moczu kroplami, uczucie zalegania moczu po jego oddaniu, przedłużony czas mikcji lub wyczekiwanie na oddanie moczu. Dodatkowo mogą występować: bóle w okolicy krocza, za spojeniem łonowym, w cewce moczowej, jądrach, a także obecność krwi w moczu lub nasieniu. W zaawansowanym stadium może dojść do zatrzymania moczu. W przypadku przerzutów, pojawiają się bóle kostne, złamania patologiczne, anemia, postępujące wyniszczenie.

W diagnostyce choroby podstawowe znaczenie ma szczegółowy wywiad lekarski, badanie per rectum, oznaczenie swoistego antygenu sterczowego - PSA, a w razie wątpliwości diagnostycznych wykonanie badania ultrasonograficznego (USG), z możliwością dodatkowego wykonania biopsji podejrzanej zmiany guzowatej. W badaniu per rectum lekarz po miejscowym znieczuleniu ocenia wielkość oraz spoistość gruczołu, obecność na jego powierzchni twardych guzków oraz stosunek gruczołu do otaczających go tkanek.

W przypadku oznaczenia PSA w surowicy krwi, gdy jego stężenie wyniesie powyżej 4 ng/ml lekarz rodzinny zwyczajowo kieruje pacjenta na konsultację urologiczną.

Leczenie w zależności od stopnia zaawansowania obejmuje leczenie operacyjne – do tej pory jest to podstawowa metoda oraz dodatkowo napromienianie - radioterapię, jak również hormonoterapię i chemioterapię.

Zawsze warto zasięgnąć opinii lekarza rodzinnego w przypadku niepokojących objawów ze strony układu moczowo- płciowego. Mogą one bowiem występować również w przypadku zapalenia gruczołu krokowego, łagodnego rozrostu stercza BPH czy w zakażeniu dróg moczowych. Źródłem takich objawów mogą być także choroby ogólnoustrojowe – nadciśnienie tętnicze, zaawansowana cukrzyca czy przewlekła choroba nerek. Nie każdy bowiem z wymienionych wyżej objawów musi świadczyć od razu o rozwoju choroby nowotworowej.

Autor: lek. Krzysztof Nietubicz, specjalista medycyny rodzinnej